ลายผ้าเอกลักษณ์ ประจำจังหวัดสุราษฎร์ธานี "ผ้าลายราชวัตรโคม หรือ ราชวัตรดอกใหญ่"

ผ้ายกลายราชวัตรโคม

หรือที่เรียกว่า "ผ้ายกลายราชวัตรดอกใหญ่" ถือเป็นลายผ้าเอกลักษณ์ที่สำคัญของจังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นผ้าที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน มีเอกลักษณ์พิเศษที่โดดเด่นในด้านการทอและลวดลายที่วิจิตรบรรจง ผ้าชนิดนี้มีความสำคัญมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4 โดยเมื่อปี พ.ศ. 2403 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระบรมราชโองการให้ทอผ้าราชวัตรจากเมืองไชยา (ปัจจุบันคือ อำเภอไชยา) เพื่อใช้ในราชสำนัก 

ลักษณะเฉพาะของผ้ายกลายราชวัตรโคมลวดลายของผ้ายกลายราชวัตรโคมมีลักษณะคล้ายกับ "รั้วราชวัตร" ที่ใช้ในพิธีกรรมสำคัญต่าง ๆ โดยมีโครงสร้างเป็นตารางสี่เหลี่ยมแนวตะแคง ซึ่งสื่อถึงความเป็นสิริมงคลและความปกปักรักษาของผู้สวมใส่ ผ้านี้มีทั้งแบบทอด้วยเส้นไหมธรรมชาติและไหมทอง โดยมีลวดลายที่ละเอียดอ่อนและการทอที่ซับซ้อนต้องอาศัยทักษะและความชำนาญเป็นพิเศษ

ประวัติความเป็นมาของผ้ายกสุราษฎร์ธานี

จังหวัดสุราษฎร์ธานีถือเป็นแหล่งอารยธรรมที่สำคัญ เคยเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรศรีวิชัย ซึ่งเป็นรัฐการค้าทางทะเลที่เจริญรุ่งเรือง วัฒนธรรมการทอผ้าในท้องถิ่นนี้ถือเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น ผ้ายกพุมเรียงและผ้ายกไชยาเป็นตัวอย่างของผ้าที่มีความโดดเด่นทั้งในด้านการทอและการใช้วัตถุดิบคุณภาพสูงกระบวนการทอผ้ายกลายราชวัตรโคมการทอผ้ายกลายราชวัตรโคมมักใช้เทคนิคการทอด้วยตะกอ 2 ตะกอ ผสมกับตะกอลายจำนวน 5 ตับ วัตถุดิบที่ใช้ประกอบด้วยเส้นไหมธรรมชาติและไหมทอง เส้นไหมที่ใช้มีความละเอียดอ่อน ทำให้ผ้ามีเนื้อแน่น ลวดลายบนผืนผ้าเกิดจากการสอดเส้นพุ่งพิเศษ ทำให้เกิดลวดลายที่ยกสูงขึ้นจากพื้นผ้าอย่างประณีต

ความสำคัญในเชิงวัฒนธรรม

ผ้ายกของสุราษฎร์ธานีไม่เพียงแต่เป็นศิลปะงานฝีมือที่งดงามเท่านั้น แต่ยังมีความเกี่ยวข้องกับพิธีกรรมทางศาสนาและความเชื่อท้องถิ่น สะท้อนถึงภูมิปัญญาและมรดกวัฒนธรรมที่สืบทอดมายาวนาน ลายราชวัตรโคมไม่เพียงแค่สวยงาม แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของความมั่นคง ปกป้อง และคุ้มครองผู้ที่สวมใส่

ผ้ายกลายราชวัตรโคมเป็นหนึ่งในลายผ้าเอกลักษณ์ที่สำคัญของจังหวัดสุราษฎร์ธานี ไม่เพียงแต่มีความสวยงามด้านลวดลายและการทอที่ซับซ้อน ยังมีความหมายเชิงสัญลักษณ์เกี่ยวกับความเป็นมงคลและการคุ้มครองจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เป็นผ้าทอที่ทรงคุณค่าและสมควรแก่การสืบสานและอนุรักษ์ให้คงอยู่ต่อไปในอนาคต

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

ขอบคุณแหล่งที่มา

• https://drive.google.com/file/d/1CBKL2hbOpsg8Voi8RXeye5aYcaVZDi69/view
• หนังสือ ๗๖ จังหวัดร้อยดวงใจสืบสานผ้าเอกลักษณ์ไทยดำรงไว้ในแผ่นดิน ลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัด จัดทำโดย สมาคมแม่บ้านมหาดไทย (2565)