ลายผ้าเอกลักษณ์ ประจำจังหวัดสระบุรี "ผ้าลายก้ามปู"

ผ้าทอยกมุกลายก้ามปู เป็นผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัดสระบุรี ที่สะท้อนให้เห็นถึงมรดกภูมิปัญญา วิถีชีวิต ประเพณีวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์อันโดดเด่นของชาวไทยวน ผ้านี้มีอายุกว่า 250 ปี โดยเชื่อกันว่า ผ้าลายก้ามปูเป็นเครื่องนุ่งห่มของชนชั้นสูงในอดีต มีสีเหลืองของดอกเข้าพรรษาที่ใช้ในประเพณีตักบาตรดอกเข้าพรรษา และสีแดงซึ่งเป็นสีของธงประจำจังหวัดสระบุรี เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พระบรมราชินี จังหวัดสระบุรีได้ฟื้นฟูและส่งเสริมการทอผ้าลายนี้เพื่อสร้างอาชีพและพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชน

ความเป็นมา

ผ้าทอยกมุกลายก้ามปูของจังหวัดสระบุรี มีต้นกำเนิดจากกลุ่มชาติพันธุ์ไทยวน ซึ่งถูกกวาดต้อนมาตั้งถิ่นฐานในสมัยรัชกาลที่ 1 ของกรุงรัตนโกสินทร์ กลุ่มชนเหล่านี้ได้สืบทอดการทอผ้าจากบรรพบุรุษจนถึงปัจจุบัน ผ้าลายก้ามปูเป็นที่กล่าวขานถึงความประณีตและงดงาม ผ้าที่ทอขึ้นโดยการใช้เทคนิคยกมุก ซึ่งเป็นกระบวนการทอที่ซับซ้อนและยากลำบาก ทำให้ผ้าทอยกมุกของชาวไทยวนเป็นหนึ่งในผ้าทอที่โดดเด่นของไทย

ความหมายของลวดลายและสี

ลวดลายก้ามปูเป็นสัญลักษณ์แห่งความศรัทธาในพระพุทธศาสนา สีเหลืองในผ้าทอแสดงถึงดอกสุพรรณิการ์ ซึ่งเป็นดอกไม้ประจำจังหวัด ส่วนสีแดงแสดงถึงสีธงประจำจังหวัดสระบุรี การใช้สองสีนี้ร่วมกันสะท้อนความงดงามและความเป็นสิริมงคลแก่ผู้สวมใส่

กระบวนการทอผ้ายกมุกลายก้ามปู

กระบวนการทอผ้ายกมุกเป็นการทอผ้าโดยใช้เทคนิคการเหยียบไม้ที่จัดวางให้เกิดดอกลายอย่างเป็นระเบียบ การทอนี้ใช้ตะกอมากถึงแปดตะกอ ซึ่งทำให้ลวดลายบนผืนผ้ามีความละเอียดและงดงาม ฝ้ายที่ใช้ทอถูกย้อมด้วยครั่งและแก่นไม้ เพื่อให้ได้สีแดงและสีเหลืองตามลำดับ หลังจากนั้นเส้นฝ้ายจะถูกนำไปทอโดยใช้เทคนิคยกมุก จนเกิดลวดลายก้ามปูที่สวยงามและประณีต

การอนุรักษ์และการรณรงค์

จังหวัดสระบุรีได้จัดทำโครงการ “สืบสาน อนุรักษ์ศิลป์ ผ้าถิ่นไทย ดำรงไว้ในแผ่นดิน” เพื่ออนุรักษ์ผ้าทอท้องถิ่นและสร้างความตระหนักในคุณค่าของผ้าไทย นอกจากนี้ยังมีการรณรงค์ให้ประชาชนสวมใส่ผ้าไทยทุกสัปดาห์ เพื่อส่งเสริมวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นอย่างต่อเนื่อง

ผ้าทอยกมุกลายก้ามปูเป็นมรดกที่มีค่า ซึ่งไม่เพียงแต่สะท้อนถึงวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ของจังหวัดสระบุรี แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของความภาคภูมิใจในภูมิปัญญาของคนไทย

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

ขอบคุณแหล่งที่มา

• https://drive.google.com/file/d/1CU8Pvce2XD7auf5st1NWEkrA88pdbYK6/view
  
• หนังสือ ๗๖ จังหวัดร้อยดวงใจสืบสานผ้าเอกลักษณ์ไทยดำรงไว้ในแผ่นดิน ลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัด จัดทำโดย สมาคมแม่บ้านมหาดไทย (2565)