ลายผ้าเอกลักษณ์ ประจำจังหวัดมุกดาหาร "ผ้าลายแก้วมุกดา"

ลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัดมุกดาหาร: ลายแก้วมุกดา

จังหวัดมุกดาหาร ตั้งอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย และมีความเป็นมาทางประวัติศาสตร์อันยาวนาน โดยเฉพาะในสมัยรัชกาลที่ 3 ที่พื้นที่นี้เคยเป็นจุดยุทธศาสตร์สำคัญในการปกป้องชายแดน ในจังหวัดมุกดาหารยังเป็นศูนย์รวมของวัฒนธรรมและกลุ่มชาติพันธุ์ที่หลากหลายถึง 8 กลุ่มชาติพันธุ์ ได้แก่ ชาวผู้ไทย (ภูไท), ชาวไทยอีสาน, ชาวกะโซ่, ชาวข่า, ชาวแสก, ชาวกุลา, และชาวกะเลิง ซึ่งมีความเชี่ยวชาญในการทอผ้าเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดกันมาจากบรรพบุรุษ

สนใจผ้าไหมแท้ลายแก้วมุกดาคลิกที่นี่ค่ะ

ในปี พ.ศ. 2545 นายนิรันดร์ จงวุฒิเวศย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดมุกดาหารในขณะนั้น ได้มีดำริให้มีการสร้างผ้าที่เป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดขึ้น โดยได้รับความร่วมมือจากผู้เชี่ยวชาญหลายภาคส่วนในการพิจารณาและคัดเลือกลายผ้าประจำจังหวัด ผลที่ได้คือ ลายแก้วมุกดา ที่ได้รับการยอมรับเป็นผ้าเอกลักษณ์ของจังหวัดมุกดาหาร

ลายแก้วมุกดาลายแก้วมุกดา ประกอบด้วยลวดลายที่ละเอียดอ่อนและซับซ้อน ได้แก่:

• ดอกช้างน้าว

• ดอกแก้วใหญ่

• ดอกแก้วเล็ก

• ลายง็อกแง็ก

• ลายนาคน้อย

ลายผ้านี้มักใช้ในการตัดชุดพื้นเมืองหรือชุดไทยสำหรับใส่ในงานสิริมงคลต่าง ๆ โดยสีที่นิยมใช้ในการทอได้แก่ สีฟ้าคราม, สีบานเย็น, สีน้ำเงิน และสีเหลืองสด ซึ่งสีเหล่านี้สื่อถึงความเป็นสิริมงคลและความงามตามแบบวัฒนธรรมท้องถิ่นวัสดุและเทคนิคการทอการผลิตผ้าไหมลายแก้วมุกดานั้นใช้วัสดุและเทคนิคที่พิถีพิถัน ได้แก่:

• เส้นไหมยืนและพุ่งที่มาจากบริษัทผู้ผลิตเส้นไหมที่มีคุณภาพ

• การใช้สีเคมีในการย้อม ได้แก่ สีฟ้าคราม สีขาว สีเหลืองสด สีแดง และสีบานเย็น

• ขั้นตอนการเตรียมเส้นไหมเริ่มจากการฟอกเส้นไหมด้วยด่างฟอกไหม ปั่นเส้นไหมเข้าหลอด และการมัดหมี่ด้วยเชือกฟาง ก่อนนำไปย้อมสีด้วยอุณหภูมิสูงเพื่อให้สีติดทน

อุปกรณ์การทอผ้า

อุปกรณ์ที่ใช้ในการทอผ้าได้แก่:

• กี่ทอผ้าพื้นเมืองขนาด 1.5 × 2.5 เมตร

• ฟืม 3 ขนาด (45, 50 และ 70 หลบ) โดยฟืมขนาด 45 และ 50 หลบเป็นขนาดที่นิยมใช้

• กระสวยที่ใช้ในการทอมีทั้งแบบ 1 ช่องและ 2 ช่อง

• หลอดปั่นไหมที่ทำจากแกนของต้นปอแก้ว รวมถึงอุปกรณ์อื่น ๆ ในการเตรียมไหม

ขั้นตอนการทอผ้าไหมลายแก้วมุกดา

การทอผ้าเริ่มจากการขึงเครือหูกลงบนกี่ทอผ้า จากนั้นใช้กระสวยในการสอดเส้นไหมในแนวขวาง (เส้นพุ่ง) สลับกันไปมาอย่างสม่ำเสมอ ลวดลายของผ้าจะถูกสร้างขึ้นจากการสลับสีไหมต่าง ๆ เช่น สีฟ้าคราม สีบานเย็น สีน้ำเงิน และสีเหลืองสด เพื่อให้เกิดความงามที่เป็นเอกลักษณ์ หลังจากทอเสร็จแล้ว ผ้าจะถูกตัดออกจากฟืม และนำไปรีดเพื่อเพิ่มความเรียบร้อยก่อนบรรจุในบรรจุภัณฑ์

ลายแก้วมุกดา ไม่เพียงแต่สะท้อนถึงความงดงามของภูมิปัญญาท้องถิ่นมุกดาหาร แต่ยังแสดงถึงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของจังหวัดที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์อย่างลงตัว

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

สนใจผ้าไหมแท้ลายแก้วมุกดาคลิกที่นี่ค่ะ 

ขอบคุณแหล่งที่มา

• https://drive.google.com/file/d/1UTlS9f_oco1csrncM_orwMDHl3ZAZIAB/view
• หนังสือ ๗๖ จังหวัดร้อยดวงใจสืบสานผ้าเอกลักษณ์ไทยดำรงไว้ในแผ่นดิน ลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัด จัดทำโดย สมาคมแม่บ้านมหาดไทย (2565)