ลายผ้าเอกลักษณ์ ประจำจังหวัดมหาสารคาม "ลายสร้อยดอกหมาก"

ประวัติความเป็นมา

ผ้าลายสร้อยดอกหมากมีต้นกำเนิดจากดอกของต้นหมาก ซึ่งเป็นดอกขนาดเล็กที่มีกลีบแหลมเรียงซ้อนกันเป็นสองชั้น สีขาวแกมเหลือง โดยได้รับแรงบันดาลใจจากธรรมชาติรอบตัว ประเพณีการทอผ้าลายสร้อยดอกหมากเป็นการสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นมายาวนาน ต่อมาทางจังหวัดมหาสารคามได้เล็งเห็นถึงคุณค่าของผ้านี้ และมีการพัฒนาลายผ้าเพื่อสร้างเอกลักษณ์ให้กับจังหวัด โดยการประกวดลายผ้าประจำจังหวัดครั้งแรกในปี พ.ศ. 2544 โดยผู้ชนะคือ นางสมจิตร บุรนี ซึ่งได้รับรางวัลชนะเลิศจากการประกวดในงานบุญเบิกฟ้าและงานกาชาด ลายผ้าสร้อยดอกหมากจึงกลายเป็นสัญลักษณ์ของจังหวัดมหาสารคาม

ความหมายของผ้าลายสร้อยดอกหมาก

• "ผ้า" หมายถึง การนำเส้นใยมาทอเป็นผืนผ้าด้วยเทคนิคต่าง ๆ

• "สร้อย" หมายถึง ช่อดอกหมากที่กำลังบานเป็นพวงระย้า

• "ดอกหมาก" เป็นดอกขนาดเล็ก มีกลีบแหลมเรียงเป็นชั้น โดยเมื่อดอกบานแล้วจะกลายเป็นผลหมากที่ใช้ในการเคี้ยวหมาก ลายผ้าลายสร้อยดอกหมากจึงเป็นการนำลวดลายจากธรรมชาติมาผสมผสานด้วยเทคนิคมัดหมี่ เพื่อสร้างความสวยงามและเพิ่มคุณค่าให้กับผืนผ้า

ชนิดของผ้าลายสร้อยดอกหมาก

• ผ้าไหม: เส้นไหมธรรมชาติที่มีความเหนียวและเงางาม มักนำมาทอเป็นผ้าลายสร้อยดอกหมาก

• ผ้าฝ้าย: เส้นใยจากฝ้ายธรรมชาติที่มีความเบา ระบายอากาศดีและนิยมใช้ในการทอผ้า

เทคนิคการทอผ้ามัดหมี่ลายสร้อยดอกหมาก

การทอผ้ามัดหมี่ลายสร้อยดอกหมากมีขั้นตอนที่ละเอียดอ่อน โดยเริ่มจากการคัดเลือกเส้นไหมคุณภาพดี มัดหมี่เพื่อสร้างลวดลาย แล้วนำไปย้อมสีด้วยสีธรรมชาติหรือตามความต้องการ กระบวนการมัดหมี่ 49 ลำนั้นมีความซับซ้อน เช่น การมัดหมี่โคม 5 และโคม 9 เพื่อสร้างลวดลายที่มีความละเอียดและโดดเด่น

ขั้นตอนการผลิต

• การเตรียมเส้นไหมหรือเส้นฝ้าย: เริ่มจากการทำความสะอาด ต้มไล่ไขมัน และเตรียมเส้นยืน

• การมัดหมี่: นำเส้นไหมหรือเส้นฝ้ายมามัดหมี่ตามลวดลายที่กำหนด จากนั้นนำไปย้อมสีแล้วล้างให้สะอาด

• การทอผ้า: เมื่อเตรียมเส้นไหมและย้อมสีเรียบร้อยแล้ว นำไปทอเป็นผืนผ้าตามลวดลายที่ได้วางไว้

ราคา

ผ้าไหมมัดหมี่ลายสร้อยดอกหมากมีราคาจำหน่ายประมาณเมตรละ 1,500 บาท ส่วนผ้าฝ้ายมีราคาประมาณเมตรละ 600 บาท โดยราคาจะเพิ่มขึ้นตามคุณภาพและความประณีตของการทอ

ผ้าลายสร้อยดอกหมากไม่เพียงแต่เป็นผ้าลายเอกลักษณ์ที่แสดงถึงวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นของจังหวัดมหาสารคาม แต่ยังสร้างคุณค่าทางจิตใจและเศรษฐกิจให้กับชาวจังหวัดอย่างต่อเนื่อง

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

ขอบคุณแหล่งที่มา

• https://drive.google.com/file/d/1-AiVXyr3SaZbR3lCPebP-jmkAy58GINp/view
  
• หนังสือ ๗๖ จังหวัดร้อยดวงใจสืบสานผ้าเอกลักษณ์ไทยดำรงไว้ในแผ่นดิน ลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัด จัดทำโดย สมาคมแม่บ้านมหาดไทย (2565)