ลายผ้าเอกลักษณ์ ประจำจังหวัดน่าน "ผ้าลายน้ำไหล"

ลายผ้าประจำจังหวัดน่าน "ลายน้ำไหล" เป็นหนึ่งในมรดกทางวัฒนธรรมและศิลปะที่ทรงคุณค่าของจังหวัดน่าน ที่ได้สืบทอดมาจากบรรพบุรุษหลายชั่วอายุคน ลวดลายที่โดดเด่นและเป็นเอกลักษณ์นี้ ถูกออกแบบจากธรรมชาติที่อยู่รอบตัวชาวน่าน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง "แม่น้ำน่าน" ซึ่งเป็นแรงบันดาลใจให้เกิดลวดลายที่ไหลลื่นดุจสายน้ำ ทำให้ผ้าทอลายน้ำไหลเป็นที่รู้จักทั้งในและนอกพื้นที่

ความเป็นมาของลายผ้าลายน้ำไหล

ลายผ้าลายน้ำไหล มีประวัติความเป็นมายาวนาน พัฒนาจากการทอผ้าแบบดั้งเดิมของกลุ่มชนในจังหวัดน่าน เช่น ชาวไทลื้อ และไทยวน ลวดลายนี้เริ่มต้นมาจากการทอผ้าเพื่อใช้ในชีวิตประจำวัน ก่อนที่จะพัฒนามาเป็นงานศิลปะบนผืนผ้า มีการประยุกต์ใช้เทคนิคการทอผ้าแบบพิเศษเรียกว่า "การเกาะล้วง" ซึ่งเป็นการใช้มือจับเส้นด้ายหลายสีสอดข้ามกันไปมาผ่านกี่ทอผ้า ทำให้เกิดลวดลายที่สวยงาม

เอกลักษณ์ของลายผ้าลายน้ำไหล

ลายน้ำไหลเป็นการผสมผสานสีสันและลวดลายที่เลียนแบบการไหลของสายน้ำ เส้นสายที่พลิ้วไหวและต่อเนื่องนี้ทำให้ผ้าที่ได้มีความพิเศษ ช่างทอสามารถใช้จินตนาการและความสามารถเฉพาะตัวในการสร้างสรรค์ลวดลายใหม่ๆ ให้มีความโดดเด่นและแตกต่างกันไปในแต่ละผืน นอกจากนี้ยังมีการใช้สีธรรมชาติที่ได้จากพืชท้องถิ่น เช่น ครั่งให้สีแดง, เปลือกประดู่ให้สีน้ำตาลอมแดง และครามให้สีฟ้าน้ำเงิน เพิ่มความเป็นเอกลักษณ์ที่ไม่ซ้ำใคร

เทคนิคการทอผ้าลายน้ำไหล

เทคนิคหลักที่ใช้ในการทอผ้าลายน้ำไหล คือ การทอด้วยกี่กระตุกแบบดั้งเดิม โดยใช้ตะกอหลายชั้น เช่น การทอ 7 ตะกอ และ 12 เท้าเหยียบ ซึ่งเป็นเทคนิคที่ต้องใช้ความชำนาญและฝีมือของช่างทอมาก โดยเฉพาะการทอลายละเอียดที่ต้องใช้การควบคุมลวดลายและสีให้แม่นยำ

1. การเตรียมเส้นด้าย: เส้นด้ายจะต้องถูกเตรียมจากฝ้ายที่ย้อมด้วยสีธรรมชาติ แล้วนำมาพันเข้าในฟันหวีเพื่อเริ่มกระบวนการทอ

2. การทอลวดลาย: เส้นด้ายหลายสีจะถูกทอด้วยมือผ่านกี่กระตุก ให้ลวดลายที่ออกมามีความพลิ้วไหวเหมือนการไหลของน้ำ

การประยุกต์ใช้ลายน้ำไหลในปัจจุบัน

ในปัจจุบัน ลายผ้าลายน้ำไหลยังคงได้รับการอนุรักษ์และพัฒนาอย่างต่อเนื่อง นอกจากจะใช้ในการตัดเย็บเสื้อผ้าและเครื่องประดับแล้ว ยังมีการนำไปประยุกต์ในงานออกแบบตกแต่งภายในและสินค้า OTOP ที่สร้างรายได้ให้กับชุมชนท้องถิ่นอย่างยั่งยืน

ลายผ้าลายน้ำไหล เป็นสัญลักษณ์ของความเป็นเอกลักษณ์และศิลปวัฒนธรรมของจังหวัดน่าน ลวดลายที่เลียนแบบการไหลของน้ำสะท้อนถึงธรรมชาติและวิถีชีวิตของคนในพื้นที่ หากคุณกำลังมองหาผ้าไทยที่มีความงดงามและมีความหมาย ลายผ้าลายน้ำไหลจากจังหวัดน่านคือตัวเลือกที่ไม่ควรพลาด

ผ้าลายน้ำไหลลายจรวด

ผ้าลายน้ำไหลลายจรวด

ผ้าลายน้ำไหลลายปลาหมึก

ผ้าลายน้ำไหลเกาะแหย่หางปลา

ผ้าลายน้ำไหลสลับล้อครกและเกาะลายนมสาว

ผ้าลายน้ำไหลลายประยุกต์

ผ้าลายไก่น้อยและผ้าลายน้ำไหล

ลายดอกพิกุลทอง

ลายกุญแจจีน

ซิ่นจากวิเศษเมืองน่าน หรือ ซิ่นหล่ายน่าน

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

ขอบคุณแหล่งที่มา

• https://drive.google.com/file/d/1fRP-mmSZSeP_Hm13m4BIiXCH2tvHXNEn/view
• หนังสือ ๗๖ จังหวัดร้อยดวงใจสืบสานผ้าเอกลักษณ์ไทยดำรงไว้ในแผ่นดิน ลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัด จัดทำโดย สมาคมแม่บ้านมหาดไทย (2565)