ลายผ้าเอกลักษณ์ ประจำจังหวัดนนทบุรี "ผ้าลายหม้อนํ้าลายวิจิตร"

ประวัติและภูมิหลังของลายผ้าประจำจังหวัดนนทบุรี

จังหวัดนนทบุรีมีความเป็นมาที่ยาวนานกว่า 400 ปี โดยเป็นพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์มาตั้งแต่อดีต ทำให้ผู้คนตั้งถิ่นฐานกันอย่างหนาแน่นและพัฒนามาเป็นชุมชนขนาดใหญ่ นนทบุรีเคยเป็นหนึ่งในจุดยุทธศาสตร์สำคัญของกรุงศรีอยุธยา ทั้งนี้ประวัติความเป็นมาของเมืองได้สะท้อนถึงความเจริญรุ่งเรืองในหลายด้าน รวมถึงศิลปวัฒนธรรมที่สำคัญ ซึ่งนำไปสู่การออกแบบลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัดที่สืบทอดภูมิปัญญาจากบรรพบุรุษ

"ลายหม้อน้ำลายวิจิตร" เอกลักษณ์และความงามที่เป็นเอกลักษณ์

"ลายหม้อน้ำลายวิจิตร" เป็นลายผ้าประจำจังหวัดนนทบุรี ที่ได้รับแรงบันดาลใจจากงานศิลปหัตถกรรมเครื่องปั้นดินเผาที่มีชื่อเสียงของชุมชนเกาะเกร็ด ซึ่งเป็นที่รู้จักกันดีในเรื่องของการปั้นหม้อน้ำลายวิจิตร ที่มีลวดลายละเอียดอ่อนและประณีต ลวดลายบนหม้อน้ำเหล่านี้ไม่เพียงแต่มีความสวยงามทางสายตา แต่ยังแฝงด้วยความหมายเชิงสัญลักษณ์ที่สะท้อนถึงความสามัคคีและวัฒนธรรมอันเก่าแก่ของชุมชน

หม้อน้ำลายวิจิตรมีลักษณะพิเศษที่แตกต่างจากเครื่องปั้นดินเผาจากที่อื่นๆ คือลวดลายที่ถูกแกะสลักอย่างประณีตตามส่วนต่างๆ ของหม้อ เช่น ขอบ ปากหม้อ ฐาน และขารอง นอกจากนี้ยังมีการฉลุลายเพื่อเพิ่มความสวยงามและช่วยระบายอากาศ ทำให้น้ำในหม้อเย็นและลดความชื้น ซึ่งการออกแบบเหล่านี้ได้นำมาเป็นแรงบันดาลใจในการออกแบบลายผ้าประจำจังหวัด

การสร้างสรรค์ลายผ้าหม้อน้ำลายวิจิตรการออกแบบลายผ้าหม้อน้ำลายวิจิตรนั้นได้รับการสร้างสรรค์ขึ้นโดยนำลายหม้อน้ำลายวิจิตรผสมผสานกับดอกนนทรี ซึ่งเป็นดอกไม้ประจำจังหวัดนนทบุรี ลายผ้าถูกออกแบบให้สื่อถึงความเชื่อมโยงระหว่างศิลปะท้องถิ่น วัฒนธรรมไทย-รามัญ และภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน ลายเส้นบนผืนผ้านี้ยังผสมผสานลายไทยจากวัดเฉลิมพระเกียรติ และวัดชมภูเวก สร้างความกลมกลืนให้กับลวดลายไทยบนผืนผ้า

ความสำคัญของลายผ้าประจำจังหวัดนนทบุรีลายผ้าหม้อน้ำลายวิจิตรไม่เพียงแต่เป็นเครื่องหมายทางวัฒนธรรมที่สำคัญของชาวนนทบุรีเท่านั้น แต่ยังสื่อถึงความสามัคคีของประชาชนในจังหวัด ลวดลายของหม้อน้ำลายวิจิตรและดอกนนทรีสื่อถึงการเคารพในภูมิปัญญาดั้งเดิมและความรักในถิ่นกำเนิด นอกจากนี้ ลวดลายยังแสดงถึงความสวยงามและเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ทำให้ผ้าผืนนี้เป็นที่น่าจดจำ

ขั้นตอนการทอผ้าหม้อน้ำลายวิจิตร

1. การเตรียมไหม: การเตรียมไหมเป็นขั้นตอนแรกในการทอผ้า โดยต้องเลือกใช้สีธรรมชาติ เช่น สีม่วงจากคราม สีครีมจากเปลือกต้นตะแบงนา และสีเหลืองจากแก่นเข เป็นต้น สีเหล่านี้นำมาย้อมเส้นไหมเพื่อนำมาใช้ในการทอ

2. การกรอไหม: หลังจากเตรียมสีแล้ว นำไหมมาทำการกรอเข้าหลอดเพื่อเตรียมทอ การกรอไหมเป็นกระบวนการที่ต้องทำอย่างประณีตเพื่อให้เส้นไหมสม่ำเสมอ

3. การทอผ้า: ขั้นตอนสุดท้ายคือการทอผ้าด้วยกี่ไม้ที่ใช้ในการทอแบบดั้งเดิม โดยลวดลายหม้อน้ำลายวิจิตรจะถูกสร้างขึ้นด้วยการยกไหมทองและไหมสีต่างๆ ให้เกิดลวดลายบนผืนผ้าอย่างสวยงาม

ลายผ้าหม้อน้ำลายวิจิตร เป็นสัญลักษณ์ของความภาคภูมิใจของชาวนนทบุรี ที่สืบทอดมาจากภูมิปัญญาท้องถิ่นและศิลปะหัตถกรรมที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว ลายผ้าชิ้นนี้ไม่เพียงแต่แสดงถึงความงามและความประณีต แต่ยังสื่อถึงความสามัคคีและวัฒนธรรมอันเก่าแก่ของชุมชน โดยการออกแบบผสานกับความร่วมสมัยทำให้ผ้าหม้อน้ำลายวิจิตรสามารถสวมใส่ได้ในชีวิตประจำวันอย่างสวยงามและคงคุณค่าทางวัฒนธรรม

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

ขอบคุณแหล่งที่มา

• https://drive.google.com/file/d/1Y8KQCDxuahnpSsQsOCkqS9QJYOYRIcBf/view
• หนังสือ ๗๖ จังหวัดร้อยดวงใจสืบสานผ้าเอกลักษณ์ไทยดำรงไว้ในแผ่นดิน ลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัด จัดทำโดย สมาคมแม่บ้านมหาดไทย (2565)