ลายผ้าประจำจังหวัดนครราชสีมา "ผ้าไหมพื้นเมืองโคราช"

ผ้าไหมพื้นเมืองโคราชผ้าหางกระรอกสีแสด

นครราชสีมา หรือที่คนทั่วไปมักเรียกว่า "โคราช" เป็นเมืองที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ ตั้งแต่สมัยโบราณ เคยเป็นเมืองภายใต้อาณาจักรไทยที่รุ่งเรืองในยุคสมัยต่างๆ โดยมีต้นกำเนิดจาก "เมืองโคราฆะปุระ" และ "เมืองเสมา" ซึ่งในปัจจุบันกลายเป็นเมืองร้างที่ตั้งอยู่ริมลำน้ำลำตะคอง เมืองโคราชมีการพัฒนาและเติบโตขึ้นตามกาลเวลา จนถึงสมัยกรุงศรีอยุธยา ในรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราช (พ.ศ. 2199 - 2231) ทรงโปรดให้สร้างเมืองใหม่โดยรวมชื่อเมืองโคราฆะปุระและเมืองเสมาเป็น "นครราชสีมา" หรือ "โคราช" ในปัจจุบัน

ต่อมาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 1 ทรงยกฐานะเมืองนครราชสีมาให้เป็นเมืองชั้นเอก ผู้สำเร็จราชการมีฐานะเป็นเจ้าพระยา เมืองนี้มีบทบาทสำคัญในประวัติศาสตร์ไทย อาทิ การนำช้างเผือกถวายรัชกาลที่ 3 และวีรกรรมของท้าวสุรนารี (คุณหญิงโม) ในการปกป้องเมืองจากการโจมตีของเจ้าอนุวงศ์แห่งเวียงจันทน์

ผ้าไหมหางกระรอก เอกลักษณ์ประจำนครราชสีมา

ผ้าไหมหางกระรอกถือเป็นหนึ่งในผ้าที่โดดเด่นและทรงคุณค่าของชาวนครราชสีมา ผ้าชนิดนี้มีเทคนิคการทอพิเศษที่เรียกว่า "เส้นลูกลาย" หรือ "เส้นหางกระรอก" โดยการนำเส้นไหมหรือฝ้ายสองสีมาตีเกลียวรวมกันจนเกิดลวดลายที่ละเอียด สีเหลือบมันเงาคล้ายขนของหางกระรอก ผ้าไหมหางกระรอกสีแสดถือเป็นผ้าประจำจังหวัดนครราชสีมา โดยได้รับแรงบันดาลใจจากสีแสดซึ่งเป็นสีของธงประจำกองเสือป่า และสีเหลืองจากดอกสาธร ต้นไม้ประจำจังหวัดที่พระราชทานโดยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ

ลักษณะเด่นของผ้าไหมหางกระรอก

ผ้าไหมหางกระรอกมีลักษณะพื้นเรียบที่เกิดจากการทอด้วยเทคนิคพิเศษที่นำเส้นไหมหรือฝ้ายมาตีเกลียวเข้าด้วยกัน ซึ่งทำให้ผ้ามีลวดลายเล็กๆ และสีเหลือบมันงดงาม ปัจจุบันผ้าไหมหางกระรอกได้รับการพัฒนาและประยุกต์ให้ทันสมัย มีการออกแบบเป็นผ้าไหมมัดหมี่หางกระรอก ซึ่งเป็นที่นิยมสำหรับการตัดเย็บเสื้อผ้าและเครื่องแต่งกายสำหรับทุกเพศทุกวัย

ภาพ ผ้าไหมหางกระรอกประยุกต์ (ลายพันเผิง)

การส่งเสริมผ้าไหมหางกระรอกในจังหวัดนครราชสีมา

จังหวัดนครราชสีมาให้ความสำคัญกับการส่งเสริมและอนุรักษ์ผ้าพื้นเมือง โดยเฉพาะผ้าไหมหางกระรอกสีแสด ซึ่งถูกกำหนดให้เป็นผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัดตั้งแต่ปี พ.ศ. 2557 โดยมีการจัดเวทีระดมความคิดเห็นจากภาครัฐและประชาชน เพื่อส่งเสริมให้ผ้าไหมหางกระรอกเป็นที่รู้จักและใช้กันอย่างแพร่หลายในทุกโอกาส

ภาพผ้าไหมบาติก

นครราชสีมาเป็นเมืองที่เต็มไปด้วยประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมที่หลากหลาย การทอผ้าไหมหางกระรอกเป็นหนึ่งในภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาจากบรรพบุรุษของชาวโคราช ซึ่งไม่เพียงแต่สะท้อนความงดงามของผ้าไทย แต่ยังเป็นเครื่องบ่งบอกถึงเอกลักษณ์และภูมิหลังอันทรงคุณค่าของชุมชน

ผ้ามัดหมี่คั่นขอนาคน้อย

ผ้ายกบ้านคึมมะอุ

ผ้าไหมลายต้นสน

ผ้าไหมมัดหมี่ลายขอทบเชือก

ผ้าไหมมัดหมี่ลายไก่แก้ว

ผ้าไหมมัดหมี่ลายจักราช

ผ้าซิ่นยวน

ผ้าเงี่ยงนางดำ

ผ้าฝ้ายลายขิดลายหญ้ากกขนาก

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

ขอบคุณแหล่งที่มา

• https://drive.google.com/file/d/1B312fBjqtzGezfzHzRmkcH1WwQciun3n/view
  
• หนังสือ ๗๖ จังหวัดร้อยดวงใจสืบสานผ้าเอกลักษณ์ไทยดำรงไว้ในแผ่นดิน ลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัด จัดทำโดย สมาคมแม่บ้านมหาดไทย (2565)