ลายผ้าเอกลักษณ์ ประจำจังหวัดนครศรีธรรมราช "ผ้าลายดอกพิกุล"

ผ้าลายดอกพิกุลเป็นผ้าเอกลักษณ์ที่มีชื่อเสียงของจังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งได้รับการถ่ายทอดมาหลายรุ่นสืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณ ผ้าลายนี้ถูกจัดให้เป็นหนึ่งในลายผ้าที่ยังคงสะท้อนถึงวัฒนธรรม ประเพณี และภูมิปัญญาของชาวนครศรีธรรมราช ที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของท้องถิ่น

ความเป็นมาของผ้าลายดอกพิกุล

ผ้าลายดอกพิกุลมีความสำคัญต่อประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ในอดีต ชาวนครศรีธรรมราชได้รับอิทธิพลการทอผ้าจากกลุ่มชนเมืองไทยบุรีที่ถูกกวาดต้อนมายังนครศรีธรรมราชในช่วงการทำสงครามในอดีต หลังจากที่ถูกสืบทอดเทคนิคการทอผ้ามาจากช่างชำนาญการ ผ้าลายดอกพิกุลได้พัฒนากลายมาเป็นสัญลักษณ์ของเมืองนครศรีธรรมราช

ความโดดเด่นของลายดอกพิกุล

ลายดอกพิกุลเป็นลวดลายที่ได้แรงบันดาลใจมาจากดอกไม้ "พิกุล" ซึ่งเป็นพุ่มไม้ที่นิยมปลูกตามวัดในอดีต ดอกพิกุลมีลักษณะเป็นดอกเล็กๆ มีการเรียงตัวอย่างละเอียดอ่อน ผ้าลายดอกพิกุลมักจะถูกทอด้วยเส้นไหมหรือฝ้ายผสมด้วยเทคนิคยกดอก โดยใช้กี่กระตุกเป็นเครื่องมือในการทอ ทำให้ลวดลายของผ้าลายดอกพิกุลมีลักษณะนูนและละเอียดอ่อน นอกจากนั้นยังมีลายสายธารขึ้นท้องเชิงที่เพิ่มความสวยงามเป็นเอกลักษณ์ให้กับผืนผ้า

ขั้นตอนและวิธีการทอผ้าลายดอกพิกุล

การทอผ้าลายดอกพิกุลต้องอาศัยช่างทอที่มีความชำนาญ เพราะต้องใช้เส้นไหมและฝ้ายที่ถูกตีเกลียวด้วยกัน และใช้การยกตะขอในการสร้างลวดลายบนผืนผ้า เทคนิคการทอนี้เรียกว่า "ยกดอก" โดยมีการเพิ่มเส้นพุ่งพิเศษเพื่อให้เกิดลวดลายที่นูนขึ้นจากผืนผ้า ช่างทอจะต้องมีสมาธิและความแม่นยำในการควบคุมกี่ทอและการยกดอก เพื่อให้ลายผ้าที่ได้มีความละเอียดและสม่ำเสมอ

ประโยชน์ของผ้าลายดอกพิกุล

ในปัจจุบัน ผ้าลายดอกพิกุลถูกนำมาประยุกต์ใช้ในหลากหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นการนำมาตัดเป็นเสื้อผ้าเครื่องแต่งกาย กระเป๋า หรือของที่ระลึกต่างๆ ซึ่งไม่เพียงแต่จะสะท้อนถึงวัฒนธรรมท้องถิ่นแล้ว ยังช่วยส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชนให้เกิดความยั่งยืนอีกด้วย นอกจากนี้ ผ้าลายดอกพิกุลยังได้รับการขึ้นทะเบียนให้เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของจังหวัดนครศรีธรรมราช และได้รับการส่งเสริมจากภาครัฐในการอนุรักษ์และเผยแพร่ต่อไป

ความสำคัญทางวัฒนธรรม

ผ้าลายดอกพิกุลไม่เพียงแต่เป็นผ้าเพื่อการสวมใส่ แต่ยังมีความเกี่ยวข้องกับประเพณีและพิธีกรรมต่างๆ ของชาวนครศรีธรรมราช เช่น การใช้ผ้าในการประกอบพิธีแห่ผ้าขึ้นธาตุ การถวายผ้าในงานบุญ และการใช้ผ้าในการรดน้ำผู้ใหญ่ในช่วงสงกรานต์ ซึ่งแสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างผ้ากับชีวิตประจำวันของชาวนครศรีธรรมราชที่มีมาอย่างยาวนาน

การสืบทอดและอนุรักษ์

การอนุรักษ์ลายผ้าดอกพิกุลเป็นสิ่งสำคัญ เพราะเป็นการรักษาภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีค่า การส่งเสริมการใช้ผ้าไทยในกิจกรรมต่างๆ เช่น โครงการ "ผ้าไทยใส่ให้สนุก" ที่สนับสนุนให้ประชาชนใส่ผ้าไทยเป็นประจำ ช่วยให้ลายผ้าดอกพิกุลยังคงเป็นที่รู้จักและคงคุณค่าอยู่ต่อไป

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

ขอบคุณแหล่งที่มา

• https://drive.google.com/file/d/1Saeltsl7MMaqzWryxQ7e23Vq8mmAhOV0/view
• หนังสือ ๗๖ จังหวัดร้อยดวงใจสืบสานผ้าเอกลักษณ์ไทยดำรงไว้ในแผ่นดิน ลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัด จัดทำโดย สมาคมแม่บ้านมหาดไทย (2565)