ลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัดนครนายก "ผ้าลายดอกสุพรรณิการ์"

ประวัติของผ้าทอจังหวัดนครนายก

การทอผ้าเป็นหนึ่งในภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีมาอย่างยาวนานในจังหวัดนครนายก โดยเฉพาะชาวไทยพวนที่อพยพมาจากลาวในสมัยกรุงศรีอยุธยา ชุมชนไทยพวนในอำเภอปากพลี จังหวัดนครนายก มีฝีมือด้านการทอผ้าอันละเอียดอ่อนและลายผ้าที่มีเอกลักษณ์โดดเด่น หนึ่งในลายผ้าที่สำคัญคือ ลายดอกสุพรรณิการ์ ซึ่งเป็นดอกไม้ประจำจังหวัดนครนายก

ประวัติความเป็นมาของกลุ่มทอผ้าจังหวัดนครนายก

กลุ่มทอผ้าไทยพวนในอำเภอปากพลี จังหวัดนครนายก ถือเป็นกลุ่มทอผ้าที่สำคัญของจังหวัด โดยบรรพบุรุษของชาวไทยพวนได้อพยพมาจากลาวและนำความรู้ในการทอผ้ามาสืบทอดต่อรุ่นลูกรุ่นหลาน ลายผ้าของชาวไทยพวนมีความโดดเด่นด้านการใช้สีธรรมชาติ และลวดลายที่เชื่อมโยงกับความเชื่อทางพุทธศาสนา เช่น ลายพญานาค ลายโพธิ์ศรี ซึ่งเป็นลายผ้าที่มีความหมายมงคล

การฟื้นฟูและการรักษาภูมิปัญญาการทอผ้า

แม้ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ภูมิปัญญาการทอผ้าจะถูกละทิ้งไปชั่วคราว แต่หลังจากสงครามจบลง กลุ่มชาวไทยพวนในจังหวัดนครนายกได้เริ่มกลับมาฟื้นฟูการทอผ้า และก่อตั้งกลุ่มสตรีหัตถกรรมผ้าทอไทยพวนขึ้นในปี พ.ศ. 2542 โดยมีวัตถุประสงค์ในการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น รวมถึงส่งเสริมการทอผ้าให้เป็นอาชีพหลักของชุมชน

ดอกสุพรรณิการ์

เป็นพันธุ์ไม้ประจำจังหวัดนครนายก ซึ่งได้รับพระราชทานจากสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ โดยมีการนำดอกสุพรรณิการ์มาประยุกต์เป็นลายผ้าในปี พ.ศ. 2545 เพื่อให้เป็นลายผ้าประจำจังหวัด โดยการนำลายดอกไม้และใบสุพรรณิการ์มาออกแบบให้มีเอกลักษณ์ ซึ่งลวดลายดอกสุพรรณิการ์นี้มีความยากในการทอ เนื่องจากลายใบและดอกที่ละเอียดและต้องการฝีมือช่างทอที่มีประสบการณ์

เทคนิคการทอผ้าลายดอกสุพรรณิการ์

การทอผ้าลายดอกสุพรรณิการ์ต้องใช้ทักษะและเทคนิคการทอที่เฉพาะเจาะจง เช่น การมัดหมี่ การย้อมสีธรรมชาติ และการจัดลวดลายอย่างละเอียดอ่อน โดยกระบวนการนี้เริ่มต้นจากการมัดลาย การปั่นด้าย และการขึ้นกี่ทอผ้า ซึ่งทุกขั้นตอนต้องการความปราณีตและความชำนาญของช่างทอ

โครงการส่งเสริมการใช้ผ้าไทยในจังหวัดนครนายก

จังหวัดนครนายกได้มีการส่งเสริมการใช้ผ้าไทยผ่านโครงการต่าง ๆ โดยเน้นการน้อมนำแนวพระราชดำริในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นและส่งเสริมการสวมใส่ผ้าไทยในชีวิตประจำวัน หนึ่งในนั้นคือโครงการ “ส่งเสริมสวมผ้าไทย” ซึ่งได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานราชการและชุมชนในการสวมใส่ผ้าไทยลายดอกสุพรรณิการ์ในงานสำคัญต่าง ๆ

ผ้าลายดอกสุพรรณิการ์

เป็นลายผ้าเอกลักษณ์ที่สวยงามและมีความหมายลึกซึ้งในทางวัฒนธรรม เป็นสิ่งที่สืบทอดมาจากภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวไทยพวนในจังหวัดนครนายก ไม่เพียงแค่สะท้อนถึงความประณีตของฝีมือช่างทอ แต่ยังสะท้อนถึงวัฒนธรรม ความเชื่อ และความภาคภูมิใจของชาวนครนายกที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์และส่งเสริมให้เป็นที่รู้จักในระดับสากล

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ 

ขอบคุณแหล่งที่มา

• https://drive.google.com/file/d/1YZkXh058zBmznDPWQCakX6oVOuYF76ey/view
• หนังสือ ๗๖ จังหวัดร้อยดวงใจสืบสานผ้าเอกลักษณ์ไทยดำรงไว้ในแผ่นดิน ลายผ้าเอกลักษณ์ประจำจังหวัด จัดทำโดย สมาคมแม่บ้านมหาดไทย (2565)