สีไหมธรรมชาติจาก "มะดันป่า"

มะดันป่า

• ลําต้น: สูงประมาณ 7-10 เมตร ลําต้นทรงกลม ตั้งตรง

• เปลือก: เปลือกเรียบ สีน้ําตาลอมดํา

• ใบ: ใบเป็นใบเดี่ยว ติดเรียงแบบตรงกันข้ามหรือเป็นวง เป็นกลุ่ม ใบหนาเหนียว ขอบใบเรียบ ผิวใบเป็นมันวาว เส้นใบเรียงตัวขนานกัน เนื้อใบมีต่อมน้ํามัน

• ผล: เป็นแบบ berry หรือ drupe หรือ capsule ผิวของผลเหนียวหนา เนื้อผลมักเป็นสีม่วงเข้ม เมล็ดมีขนาดใหญ่ ผิวเมล็ดเป็นปุ๋ยเยื่อสะสมน้ํา ไม่มีอาหารสะสม ต้นอ่อนในเมล็ดมีขนาดใหญ่และตรง

• ดอก: เป็นดอกเดี่ยวหรือเป็นช่อดอกแบบ Cyme ดอกมีกลิ่นหอมแรง มีเพศครบ รูปทรงมีสัดส่วนสมดุล เกสรตัวเมียกลีบรอง มี 2-6 กลีบ มีลักษณะโค้งเป็นกระพุ้งและมีสภาพคงทน กลีบดอก มี 2-6 กลีบ สีขาวอ่อนหรือสีเหลือง กลีบอ่อน บางเป็นมันร่วงง่าย เกสรตัวผู้ มีจํานวนมาก แยกกันหรืออยู่รวมกันเป็นกลุ่ม ๆ เกสรตัวเมีย มีรังไข่เป็นแบบ superior ภายในมี 3-5 ห้องเชื่อมรวมกัน แต่ละห้องมีเม็ดไข่ตั้งแต่ 1 เม็ด ยอดเกสรแยกเป็นแฉกเท่าจํานวนห้องในรังไข่

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

เป็นไม้ขนาดกลาง ไม่ผลัดใบ แตกกิ่งก้านออกเป็นพุ่ม ทุก ส่วนของลําต้นมีน้ํายางสีเหลืองหรือเหลืองปนเขียวเมื่อถูก ลม ออกดอก-ผล พฤษภาคม-สิงหาคม

กระบวนการย้อมสีธรรมชาติ

• การสกัดสี

1. เตรียมเปลือกต้นมะดันป่าอัตราส่วน 500 กรัมต่อเส้นไหม 100 กรัม นํามาสับเป็นชิ้นเล็ก ๆ ให้ละเอียด

2. นําตัวอย่างพืชที่สับแล้วใส่หม้อสําหรับต้ม เติมน้ําใส่หม้อ พอท่วม นําไปตั้งไฟให้เดือดเป็นเวลา 1-2 ชั่วโมง 

3. เมื่อต้มเสร็จแล้วกรองเอากากออกให้เหลือแต่น้ําสี ปรับ ปริมาตรนํ้าสีให้ได้ 3 ลิตรสําหรับต้มย้อมสี

• การย้อมสี

1. นําเส้นไหมแช่น้ําสะอาด กระตุกให้เรียงเส้นย้อมเย็นนาน 10 นาที แล้วยกเส้นไหมขึ้นพักไว้สักครู่

2. นําน้ําสีขึ้นตั้งไฟ เมื่ออุณหภูมิ 60 องศาเซลเซียสให้เติมสารส้ม 5 กรัม

3. นําเส้นไหมย้อมร้อน เมื่ออุณหภูมิ 90 องศาเซลเซียส เริ่มจับเวลาประมาน 1 ชั่วโมง โดยในระหว่างที่ย้อม พลิกกลับเส้นไหมเรื่อย ๆ

4. เมื่อครบเวลาหรือเส้นไหมติดสีดีแล้ว นําเส้นไหมมาพึ่ง ให้เย็น

5. จากนั้นล้างน้ําให้สะอาด นําเส้นไหมมากระตุกผึ้งในที่ร่ม

สีย้อมไหมที่ได้เป็น สีน้ำตาลอมเหลือง

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

ขอบคุณแหล่งที่มา: กรมหม่อนไหม