การเลี้ยงไหมในโครการนาหว้า

ลักษณะทั่วไปของไหม ไหม เป็นผีเสื้อสายพันธุ์ Bombyx mori ในวงศ์ Bombycidae มีลําตัว อ้วนป้อม มีขนสีขาวปกคลุมเต็มตัว ปีกมีลายเส้น สีน้ําตาลอ่อนพาดตามแนวขวาง เมื่ออยู่ในวัยอ่อนจะเป็นตัวหนอนสีขาวมีรยางค์เล็กๆ คล้ายขาที่ปลายหางหนอนไหมที่เลี้ยงกันในประเทศไทย กินใบหม่อนเป็นอาหาร เมื่อตัวหนอนไหมโตเต็มที่ จะถักทอใยหุ้มตัวเป็นดักแด้เพื่อรอฟักตัวเป็นผีเสื้อในช่วงนี้เองที่เรานําดักแด้มาต้มเพื่อสาวเส้นใยไหมออกมาทอเป็นผืนผ้า

ไหมพันธุ์พื้นบ้าน (Mulberry silk)

เป็นพันธุ์ไหมดั้งเดิมของไทยที่มีการอนุรักษ์สายพันธุ์ สืบทอดกันมา และคัดสรรพันธุ์ไหมที่ได้มีการปรับปรุง สายพันธุ์ให้มีคุณสมบัติดีขึ้น โดยมีการพัฒนาพันธุ์ ที่ใช้เฉพาะพันธุ์ไหมไทยดั้งเดิมเป็นเชื้อพันธุ์คุณลักษณะเด่น รังไหมมีสีเหลือง รูปทรงคล้าย กระสวย ให้เส้นใยยาวประมาณ 250-350 เมตร ต่อรัง

ไหมพันธุ์นางตุ่ย (Polyvoltine)

เป็นไหมไทยพื้นบ้านที่ฟักออกตลอดปี ไข่ไหมมีสีเหลืองรูปทรงกลมรี หนอนไหมแรกฟักสีดําน้ําตาล เมื่อโตเต็มวัยสีขาวนวล ไม่มีลาย รังไหมรูปทรงยาวรี หัวป้านท้ายแหลม มีสีเหลือง มีความแข็งแรง เลี้ยงได้ ตลอดปี ให้ผลผลิตสูงคุณลักษณะเด่น มีเปลือกรังชั้นนอกสีตุ่น รังชั้นใน สีเหลืองเข้ม เส้นไหมสวย มีความเลื่อมมันวาว

การเลี้ยงและการดูแล

วงจรชีวิตของไหมประกอบด้วย 4 ระยะ คือ

1. ระยะไข่
2. ระยะตัวหนอน
3. ระยะดักแด้
4. ระยะผีเสื้อ

อุปกรณ์การเลี้ยงไหม

อุปกรณ์การเลี้ยงไหม เป็นภูมิปัญญาและ ประสบการณ์ของบรรพบุรุษที่สั่งสมถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นประกอบไปด้วยกระด้งเลี้ยงไหม มีดเขียงตาข่ายถ่ายมูลจ่อตะแกรงร่อนตะเกียง ถังน้ำ เข่ง หรือตะกร้าเก็บใบหม่อนสารโรยตัวไหมปูนขาว

การเลี้ยงไหม

ควรเลี้ยงไหมในห้องหรือโรงเรือนอุณหภูมิปกติ คลุมด้วยมุ้งไนล่อนเพื่อป้องกันแมลง หมั่นรักษา ความสะอาดในห้องเลี้ยงไหมและอุปกรณ์การเลี้ยง ไหม เพราะไหมเป็นสัตว์ที่รักความสะอาด เปิดหน้าต่างให้อากาศถ่ายเทได้ดี ไม่อับชื้น หนอนไหมจะลอกคราบง่าย และควรระวังไม่ให้ หนอนไหมได้รับความกระทบกระเทือน การเลี้ยงไหมในกระด้งหรือกระบะเป็นวิธีที่ปฏิบัติ กันแต่เดิม ภายในห้องเลี้ยงไหมจะมีชั้นวางกระด้ง หรือกระบะ วิธีนี้จะใช้พื้นที่ในการเลี้ยง การเลี้ยงไหมแบบชั้นเลี้ยง เป็นวิธีการเลี้ยงไหม รูปแบบใหม่ สามารถใช้พื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้เลี้ยงไหมได้ปริมาณมาก

การเตรียมอาหารให้หนอนไหม

หนอนไหมที่ให้เส้นใยคุณภาพดี ควรให้อาหารตรง ตามวัยของไหม ใบหม่อนต้องสะอาดและมีคุณภาพดี มีปริมาณเพียงพอ โดยหมั่นเกลี่ยหนอนไหมให้ กระจายสม่ำเสมอก่อนให้อาหาร เพื่อที่จะกินใบหม่อนได้อย่างทั่วถึง ทำให้หนอนเติบโตทำสม่ำเสมอทุกตัว

ไหมวัยอ่อน (วัย 1-3) 

หนอนไหมจะฟักออกตอนเช้า หลังจากฟักแล้วให้อาหารภายใน3ชั่วโมงโดยเลือกใบที่1-3จากยอดไหมวัย 2ใช้ใบหม่อนใบที่ 4-6ไหมวัย 3ใช้ใบที่ 7-10 ทุกครั้ งในการให้อาหารควรหั่น ใบหม่อนให้เป็นชิ้นเล็กๆ ให้อาหาร 3เวลา เช้า กลางวัน เย็น เลี้ยง 25 วัน-1 เดือน ในอุณหภูมิปกติ 

ไหมวัยแก่ (วัย 4-5) 

จะกินใบหม่อนปริมาณมากให้ใบหม่อนทั้งใบได้เลยโดยเก็บใบหม่อนได้ทั้งช่วงเช้าและบ่ายที่แสงแดด ไม่ร้อนจัดมาก และเก็บใบหม่อนที่เจริญสมบูรณ์เต็มที่มีคุณภาพดีเป็นใบสีเขียวที่สังเคราะห์แสงได้เต็มที่และอยู่ในช่วงกลางของกิ่งลงมายิ่งหนอนไหม มีอายุมากขึ้นจะกินใบหม่อนที่แก่ขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งจะทำให้ได้เส้นไหมที่มีคุณภาพดี 

การดูแลหนอนไหม 

เมื่อหนอนไหมมีอายุ 3-5วัน จะหยุดกินอาหาร ประมาณ 1วัน จึงลอกคราบใหม่ ระยะนี้เรียกว่า ไหมนอนเมื่อหนอนไหมลอกคราบแล้วจะเริ่มกินอาหาร ต่อไป โดยมีหัวและตัวขนาดใหญ่ขึ้น ระยะนี้เรียกว่าไหมตื่นโดยปกติหนอนไหมจะนอน 4ครั้ง ก็จะถึหนอน ไหมวัย 5 ที่กินอาหารจุ จนอายุได้ 7-8 วัน ก็จะหยุด กินอาหาร ลำตัวจะมีสีขาวหรือเหลืองใสและหดสั้นลง ซึ่งเป็นระยะที่หนอนไหมเติบโตเต็มที่เรียกว่า ไหมสุก จะเริ่มพ่นใยออกมาทางปากเพื่อทำรัง ควรเก็บหนอนไหมใส่ในจ่อ การเก็บไหมสุกเข้าจ่อ จ่อ เป็นอุปกรณ์สำหรับ ให้หนอนไหมทำรัง ควรเก็บก่อนที่หนอนไหมจะพ่นเส้นใยทำรังควรเก็บหนอนไหมด้วยมือ จำนวน หนอนไหมต่อจ่อควรเว้นระยะให้พอดีไม่แน่น จนเกินไปการเก็บเกี่ยวรังไหมให้หนอนไหมทำรังอยู่ในจ่อ ประมาณ 5-6 วัน จึงทำการเก็บรังไหมออกจากจ่อ จากนั้นนำรังไหมไปทำการสาวเส้นไหมต่อไป 

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

ขอบคุณแหล่งที่มา

• นาหว้าโมเดล Nawha Model