ผ้าปาเต๊ะจังหวัดสตูล

ประวัติความเป็นมา

กลุ่มดาหลาปาเต๊ะ' ผลิตกระเป๋าจากผ้ามัดย้อมสีธรรมชาติ ส่งขาย ดูไบ เดือน ละ 1,500 ชุด ทํารายได้กว่า 5 ล้านบาท ปาเต๊ะ หรือ บาติก (Batik) เป็นภาษาชวาใช้เรียกผ้าที่มีลวดลายที่เป็นจุด คําว่า ติ๊ก มีความหมายว่า เล็กน้อย หรือจุดเล็กๆ ผ้าปาเต๊ะจึงหมายถึงผ้าที่มีลวดลายเป็นจุด ๆ ซึ่งมาจากกรรมวิธีการทําผ้าปาเต๊ะหรือทําผ้าบาติกนั่นเอง ลวดลายของผ้าปาเต๊ะจะเลียนแบบมาจาก ธรรมชาติ เช่น ต้นไม้ ดอกไม้ รูปเลขาคณิตต่าง ๆ ปัจจุบันนิยมทําลวดลายท้องทะเล คลื่น ปะการัง และสัตว์ทะเลต่างๆ

กลุ่มดาหลาปาเต๊ะ อ.ควนโดน เริ่มรวมกลุ่มในปี 2547 จากแกนนําที่เป็นครูสอนอาชีพตัด เย็บเสื้อผ้า รวบรวมแม่บ้านให้มาทําอาชีพตัดเย็บเสื้อผ้าขาย ในช่วงแรกจะเน้นผ้าคลุมศรีษะ ผ้า ละหมาด หรือชุดแต่งกายตามหลักศาสนาอิสลาม ต่อมาในปี 2559 มีอาจารย์จากวิทยาลัยชุมชนสตูลมา สอนให้ตัดเย็บกระเป๋าผ้าเพื่อใส่เอกสาร เมื่อเห็นว่ากลุ่มผลิตงานออกมาได้ดี มีคุณภาพ จึงว่าจ้างให้กลุ่มผลิตกระเป๋าเอกสารจํานวนประมาณ 9,500 ใบ กลุ่มจึงเริ่มขยายตัว เปิดให้ชาวบ้านที่มีฝีมือด้านการตัดเย็บเข้ามารับงานไปทําต่อ

ฟาติมะ วัฒนา เหรัญญิกกลุ่มดาหลาปาเต๊ะ บอกว่า ตอนนี้ กลุ่มมีสมาชิก ประมาณ 40 คน คนที่มีจักรเย็บผ้าของตัวเองก็จะนํางานไปทําที่บ้าน บางส่วนก็จะมาเย็บที่กลุ่มมีจักรเย็บ ผ้า 20 ตัว แบ่งงานกันทําตามความถนัด และสมาชิกจะต้องออมเงินเข้ากลุ่มเดือนละ 100 บาทเพื่อเป็น กองทุน นํามาช่วยเหลือสมาชิกในยามเจ็บป่วย หรือคลอดบุตร
(วงเงินแล้วแต่คณะกรรมการ ๗ คนจะ พิจารณา) ปัจจุบันกลุ่มมีเงินกองทุนประมาณ 40,000 บาท 
(เงินออมทรัพย์ 40,000 บาท เงินลงหุ้น 40,000 บาท) ฟาติมะบอกจุดเด่นของกลุ่มดาหลาปาเต๊ะว่าเสื้อผ้าและของใช้ที่กลุ่มผลิตจะเน้นผ้ามัด ย้อมที่มาจากสีธรรมชาติ โดยใช้ต้นไม้ในท้องถิ่นนํามาหมักทําสีมัดย้อมเสื้อผ้า เช่น ขมิ้น ให้สีเหลืองเข้ม ใบกระท้อน ให้สีไม้โอ๊ค ใบสะตอ ให้สีเขียวแกมเหลือง จําปาดะ ให้สีเหลืองแกมแดง ฯลฯ ส่วน ข้อดีของสีธรรมชาติ คือ ไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพของผู้ใช้ หาได้ง่ายในท้องถิ่น ไม่ต้องซื้อเหมือนสีเคมี อัตลักษณ์ของอําเภอควนโดนคือ จําปาดะ กลุ่มดาหลาจึงเอาเปลือกและแก่นของต้นจําปาตะมาทําสีมัด ย้อม ให้สีเหลืองแกมแดง โดยเราจะเอาไม้จําปาตะมาสับเป็นชิ้น นํามาต้มเพื่อให้ได้สีออกมา จากนั้นจึง เอาน้ําสีที่ได้มาเก็บใส่ขวด เวลาใช้จะเอาไปต้มในกะละมัง ใส่เกลือเพื่อให้สีคงทนเอาผ้าที่จะย้อมสีลงไปต้มนานประมาณ ๑๕ นาที แล้วเอามาล้างน้ําเย็น 3 น้ํา น้ําสุดท้ายเป็นน้ําด่างสนิมเหล็ก เพื่อให้สีย้อมติด ทนทาน สีไม่ลอก ไม่จาง” ฟาติมะบอกเคล็ดลับ และเผยว่า วิธีทําน้ําด่างสนิมจะเอาเศษเหล็ก หรือตะปู ที่เป็นสนิมมาแช่น้ําอย่างน้อย3เดือน ยิ่งแช่นานก็จะทําให้ผ้าที่ย้อมสีมีความทนทานมากขึ้น ปัจจุบันกลุ่มดาหลาปาเต๊ะ ผลิตเสื้อผ้าผู้หญิง ผู้ชาย ผ้าพันคอ กระเป๋าสะพาย กระเป๋าใส่เงิน รองเท้า ผ้า หรือผลิตตามคําสั่งซื้อ ใช้ผ้ามัดย้อมที่ตัดเย็บเอง และผ้าลายปาเต๊ะที่ผลิตมาจากโรงงาน
ราคา จําหน่ายตั้งแต่ 100- 2,500 บาทต่อชิ้น ส่วนสมาชิกที่มาช่วยกันตัดเย็บจะได้รับค่าแรงเป็นชิ้น เฉลี่ย ต่อเดือนคนหนึ่งจะมีรายได้ตั้งแต่ 4,000 บาทขึ้นไป จนถึง 10,000-20,000 บาท ตามความสามารถ ของฝีมือและจํานวนงานที่ทํา และกลุ่มจะหักกําไรจากการขายจํานวน ๑๐ % เข้ากองทุนเพื่อเป็นทุน หมุนเวียน ฟาติมะบอกด้วยว่า ในช่วงปี 2563 ที่ผ่านมา มีนักธุรกิจไทยที่ค้าขายกับประเทศสหรัฐอาหรับเอมิเรสต์ว่าจ้างให้กลุ่มผลิตกระเป๋าสะพายส่งไปจําหน่ายที่เมืองดูไบซึ่งเป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจของ ประเทศ โดยผลิตกระเป๋าเป็นเซ็ต จํานวน 1,500 เซ็ตต่อเดือน 1 เซ็ต ประกอบด้วย กระเป๋าสะพาย ใบใหญ่ กระเป๋าใส่เงิน กระเป๋าใส่เศษสตางค์ กระเป๋าใส่เครื่องสําอาง และกระเป๋าใส่พวงกุญแจ โดยกลุ่ม ดาหลาปาเต๊ะคิดค่าผลิตกระเป๋าราคาเซ็ทละ 2,500 บาท หากเป็นผ้ามัดย้อม และราคา 1,500 บาท หากเป็นผ้าปาเต๊ะ ตอนนี้เริ่มทยอยส่งสินค้าให้กับลูกค้าแล้ว โดยลูกค้าต้องการสินค้า ทั้งหมด 5,000 เช็ท และหากผลิตได้ตามเป้าหมายเดือนละ 1,500เซ็ท จะทําให้กลุ่มมีรายได้อย่างต่ํา เดือนละประมาณ ๒ ล้านบาท ทําให้สมาชิกกลุ่มมีรายได้ในช่วงสถานการณ์โควิตอย่างสม่ําเสมอ และยัง กระจายการจ้างงานไปยังกลุ่มแม่บ้านกลุ่มอื่นๆ ที่มีฝีมือทางการตัดเย็บ โดยกลุ่มได้จ้าง QC หรือพนักงานควบคุมคุณภาพมาตรวจสอบคุณภาพสินค้าให้ได้มาตรฐานตามความต้องการของลูกค้าด้วย

พื้นที่ปฏิบัติมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม บ้านเลขที่ 367 หมู่ที่ 2 ตําบลควนสตอ อําเภอควนโดน จังหวัดสตูลผ้าบาติกที่วาดลวดลายด้วยช่างฝีมือดี ของกลุ่ม ดาหลาปาเต๊ะของ จังหวัดสตูลยังได้รับสินค้าอื่นๆ อีกมากมายที่ร้านออกแบบและสร้างสรรค์ขึ้น ซึ่งลวดลายส่วนใหญ่จะ เป็นสัญลักษณ์หรืออัตลักษณ์ของจังหวัดสตูล และเป็นของดีเมืองสตูล ที่มีการเปิดกิจการมายาวนาน และครอบครัวของผู้ประกอบกิจการสามารถทําให้จังหวัดสตูลเป็นที่รู้จักในเรื่องของผ้าบาติก และสามารถได้เห็น ถึงขั้นตอนการวาดลวดลายด้วยตัวเองที่ไม่ได้ใช้เทคโนโลยีมาใช้ในการทํา เป็นงานฝีมือล้วนๆ ซึ่งเป็นงานที่ หายากในปัจจุบันและสามารถสร้างรายได้เลี้ยงครอบครัวได้

ระดับชุมชนท้องถิ่น คนในท้องถิ่นได้รู้จักใช้ผ้าปาเต๊ะที่เป็นเอกลักษณ์ของภาคใต้ และของจังหวัดสตูล กลุ่มดาหลา ปาเต๊ะ สามารถทําให้นักท่องเที่ยวที่มาเที่ยวในชุมชน และในจังหวัดสตูลรู้จักผ้าปาเต๊ะ และรู้ถึงลวดลายที่ แสดงถึงธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม วัฒนธรรม ประเพณีที่เป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดสตูล ทําให้ชุมชน ตําบลควนสตอ อําเภอควนโดน จังหวัดสตูล ได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐและเอกชนในเรื่องของการนําสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ไปวางขายเพื่อสร้างรายได้ให้แก่ชุมชนหรือครัวเรือนที่ทําผ้าบาติกขาย หรือส่งเสริมให้หน่วยงาน ต่างๆ หันมาส่วมใส่เสื้อผ้าปาเต๊ะเพื่อเป็นการอนุรักษ์ และช่วยในเรื่องการประชาสัมพันธ์ให้เป็นที่รู้จักมาก มากยิ่งขึ้น ซึ่งทําให้ผลิตภัณฑ์มีคุณค่าและมีมูลค่ามากยิ่งขึ้น

ระดับจังหวัด เมื่อพูดถึงจังหวัดสตูลในเรื่องของอาภรณ์ ผ้าปาเต๊ะก็เป็นผลิตภัณฑ์อย่างหนึ่งที่มีชื่อเสียง ของ ลวดลาย และการทําที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว สามารถแสดงถึงความเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดสตูลได้ และ กลุ่มดาหลาปาเต๊ะ ก็ถือเป็นอีกหนึ่งร้านของจังหวัดสตูลที่มีการวาดลวดลายด้วยมือทั้งหมดทั้งแต่การวาด โครงไปจนถึงการลงสี การออกแบบที่ทันสมัยและตัดออกมาเป็นชุดสําเร็จรูป ซึ่งลวดลายส่วนใหญ่จะแสดง ถึงเอกลักษณ์ของสตูลเกือบทั้งหมด ซึ่งหาได้ยากในสมัยนี้เพราะส่วนใหญ่ใช้เทคโนโลยีในการพิมพ์ และทํา ให้มีผลิตภัณฑ์ในเรื่องอาภรณ์ที่เป็นผ้าบาติกที่มีลวดลายเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดสตูลออกมาเป็นสินค้าและปัจจุบันผ้าบาติกยังเป็นที่นิยมและส่งเสริมให้หน่วยงานต่างๆ หันมาใช้ผ้าบาติกเพื่อเป็นการอนุรักษ์และรักษาสืบสานต่อไป

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ