ผ้าทอกะเหรี่ยงบ้านหล่ายแก้ว

ในหมู่บ้านบ้านหล่ายแก้วของชาวกะเหรี่ยง อาชีพการทอผ้าเป็นสิ่งที่ไม่เพียงแต่เป็นภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของชนเผ่ากะเหรี่ยงเท่านั้น แต่ยังเป็นการสืบทอดประเพณีและความเชื่อที่ส่งต่อมายังรุ่นต่อรุ่นด้วย

วัฒนธรรมการทอผ้าของชาวกะเหรี่ยง

ชาวกะเหรี่ยงบ้านหล่ายแก้วยึดถือคติความเชื่อที่ว่า ‘สตรีทุกคนจะต้องทอผ้าเป็น’ เพราะในฐานะมารดาและภรรยาจะต้องทอผ้าให้บุตรและสามีสวมใส่ ซึ่งถือเป็นวัฒนธรรมที่ยังคงสืบต่อมาจนถึงปัจจุบัน แต่ด้วยสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมมาก ทําให้ชาวบ้านเริ่มทอผ้าเพื่อจําหน่ายเป็นสินค้า สร้างรายได้และอาชีพให้กับคนในชุมชน ทำให้ในปี พ.ศ. 2536 ได้มีการจัดตั้งกลุ่มทอผ้าบ้านหล่ายแก้วขึ้น ซึ่งนําโดย ครูตุ้ยหรือนายจันทร์คํา ปู่เป็ด 

กรรมวิธีการทอบ้านหล่ายแก้ว

ชาวกะเหรี่ยงบ้านหล่ายแก้วจะใช้เทคนิคการทอ “กี่เอว” ที่สามารถทำให้ช่างทอสามารถควบคุมความตึงหรือความหย่อนของเส้นได้ตามความต้องการ และการทอด้วยเทคนิค “กี่เอว” ยังช่วยให้ช่างทอมีความสะดวกในการเคลื่อนย้ายตำแหน่งที่นั่งและทอผ้าได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

สีที่ใช้ในการย้อมผ้า

สีที่ใช้ในการย้อมเส้นฝ้ายของชาวกะเหรี่ยงบ้านหล่ายแก้วจะใช้สีจากธรรมชาติ เช่น สีชมพูจากรากไม้สล้าง สีน้ำตาลแดงจากเปลือกไม้ประดู่ สีดำและเทาจากมะเกลือ สีเหลืองจากใบมะม่วง และสีน้ำเงินหรือฟ้าจากคราม ซึ่งการใช้สีที่มาจากแหล่งธรรมชาติจะช่วยทำให้ผลงานทอผ้ามีความสดใสและดูเป็นธรรมชาติ

ลวดลายผ้าทอ

ลวดลายบนผ้าทอของชาวกะเหรี่ยงบ้านหล่ายแก้วได้รับแรงบันดาลใจมาจากธรรมชาติ ยกตัวอย่าง ลายปะคังดอง (ลายแมงมุม) ลายหลั่งเค้กลิ้ง (ลายเมล็ดฟักทอง) และลายก่ายกอง (ลายคลื่นคดโกง) ลวดลายเหล่านี้ได้สะท้อนความร่วมสมัยและความหลากหลายของธรรมชาติ

การพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าทอ

ในปัจจุบันนอกเหนือจากการทอผ้าเพื่อตัดเย็บเป็นชุดแบบดั้งเดิมของชาวกะเหรี่ยงแล้ว ชาวกะเหรี่ยงบ้านหล่ายแก้วยังได้มีการพัฒนาออกแบบตัดเย็บเป็นเสื้อผ้าร่วมสมัยและผลิตภัณฑ์อื่นๆ อีกด้วย เช่น ถุงย่าม ปลอกหมอน กระเป๋า ผ้าพันคอ และหมวก เป็นต้น อีกทั้งภายในหมู่บ้านยังได้มีการจัดตั้งศูนย์การเรียนรู้ผ้าทอกะเหรี่ยงบ้านหล่ายแก้วพร้อมทั้งพิพิธภัณฑ์ ซึ่งเป็นแหล่งเก็บรวบรวมข้อมูลและตัวอย่างผ้าทอของชาวกะเหรี่ยงในอดีตไว้ให้สําหรับผู้ที่สนใจสามารถเข้ามาศึกษาหาความรู้ได้อีกด้วย

สำหรับท่านผู้สนใจต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

ขอบคุณแหล่งที่มา: 

• กลุ่มส่งเสริมเครือข่ายสภาภูมิภาคและสภาแห่งประเทศไทย กองกิจการเครือข่ายทางวัฒนธรรม
  
• สถาบันส่งเสริมศิลปหัตถกรรมไทย