วิธีการใช้ผ้าขาวม้า

ค้นพบศิลปะการใช้ผ้าขาวม้าที่หลากหลายในภาคอีสาน จากการนุ่งอาบน้ำไปจนถึงการคล้องคอ ,พันอก, คาดเอว, และนับว่าเป็นผ้าที่สามารถใช้งานได้หลากหลายในชีวิตประจำวัน

ในภาคอีสานนั้นทุกกลุ่มชาติพันธุ์มีภูมิปัญญาการทอผ้าขาวม้าอยู่ทั่วไป เนื่องจากเป็นผ้าสารพัดประโยชน์ที่ใช้งานอย่างแพร่หลาย ผ้าขาวม้าในภาคอีสานมักถูกทอด้วยเส้นใยฝ้ายในกรณีที่ใช้ในชีวิตประจำวัน และถูกทอด้วยเส้นใยไหมในกรณีที่ใช้ในงานพิธีการ ชุมชนบางแห่งอาจเรียกผ้าขาวม้าว่า "แพร" ยกตัวอย่างเช่น กลุ่มชาวภูไท (ผู้ไทย) จะเรียกผ้าขาวม้าตาตารางขนาดใหญ่สีดำและความสลับสีขาวว่า "แพรตาโล้" ซึ่งเป็นผ้าขาวม้าสำหรับผู้ชายที่ใช้นุ่งอาบน้ำ และมักม้วนชายผ้าลอดระหว่างขาไปเหน็บด้านหลังให้ทะมัดทะแมงเพื่อไม่ให้หลุดง่ายในยามที่ต้องการทํางาน ส่วนผ้าขาวม้าฝ้ายสำหรับผู้หญิงจะเรียกว่า "แพรตาหม่อง" หรือ "แพรตาละเลียง" ซึ่งเป็นผ้าขาวม้าตาตารางขนาดเล็กสีดำและครามสลับสีขาว เรียงกันถี่ๆ และผู้หญิงจะใช้ผ้าขาวม้านี้พันอกหรือเคียนอกไว้

ผ้าขาวม้าไหม

ผ้าขาวม้าไหมมักถูกออกแบบเป็นลายริ้วๆ คล้ายท้องปลาไหล ซึ่งทำให้ได้ชื่อ "แพรปลาไหล" หรือ "แพรไส้เอี่ยน" (เอี่ยน= ปลาไหล) บางชุมชนในภาคอีสานมีการทอผ้าขาวม้าไหมด้วยสีโทนม่วง (สีปะโด) และจะเรียกผ้าขาวม้าที่มีสีนี้ว่า "แพรสีปะโด" ผ้าขาวม้าไหมนี้มักนิยมใช้ในงานพิธีและเป็นหนึ่งในผ้าขอสัมมา (ผ้าไหว้) ในงานกินดอง (แต่งงาน)

วิธีการใช้งานผ้าขาวม้า

ผ้าขาวม้าในภาคอีสานและภูมิภาคทั้งหมดมีวิธีการใช้งานหลากหลาย นอกจากนุ่งอาบน้ำและนั่งทํางานแทนกางเกงแล้ว ยังสามารถนำมาคล้องคอเป็นผ้าพันคอ, พันอกแทนเสื้อ, คาดเอวแทนเข็มขัด, มัดปลายห่อของสะพายแทนย่าม, พาดไหล่ไว้ปัดแมลง, กางบังแดดและฝน, และผูกอู่เป็นเปลนอน ผ้าขาวม้ามีความหลากหลายในการใช้งานอย่างแท้จริงและเป็นประโยชน์ในชีวิตประจำวันของคนในภาคอีสาน

ผ้าขาวม้าเป็นศิลปะการทอที่ทันสมัยและหลากหลายในภาคอีสาน ความหลากหลายของผ้าขาวม้าไม่เพียงแต่เป็นแค่การทอเส้นใยและการตกแต่งด้วยลายหรือสีเท่านั้น แต่ยังเกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมและประเพณีของคนในพื้นที่ การนำผ้าขาวม้ามาใช้ในชีวิตประจำวันและในงานพิธีทำให้ผ้าขาวม้าเป็นสิ่งที่มีความหมายและสำคัญในวงการศิลปะและวัฒนธรรมในภาคอีสาน

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

ขอบคุณแหล่งที่มา

• หนังสือมรดกภูมิปัญญา สิ่งทออีสาน