ผ้าไหมลายอัมปรม

ผ้าอัมปรม เกิดจากวัฒนธรรมไทย-เขมร มีความเป็นเอกลักษณ์ด้วยลวดลายจุดขาวเล็ก ๆ ที่เรียงเป็นแนวตั้งและแนวนอน บางจุดมีการตัดกันเป็นมุมตรงออกซึ่งมองเห็นคล้ายกับเส้นแบ่งแยกชายแดน บทความนี้จะสำรวจประวัติศาสตร์ที่อุดมไปด้วยความเป็นเอกลักษณ์ เรื่องราวน่าสนใจ และความสำคัญทางวัฒนธรรมของผ้าอัมปรม

ภาพผ้าไหมลายอัมปรม 

ศิลปะผ้าทอเกี่ยวกับดวงดาว

ชาวไทยเขมรมักพูดว่า เมื่อปะกา(เวลา)ดูดวงดาวทำให้ทราบเกี่ยวกับความเป็นไปของโลก ศิลปะที่เป็นลวดลายผ้า เรียกว่า "อัมปรม" อัมแปลว่า ท้องฟ้า ปรม แปลว่า เทพ ชาวบ้านนับถือดวงดาวคือเทพอันสูงสุด ผ้าอัมปรม จึงมีลักษณะที่คล้ายดาวกระจัดกระจายอยู่บนท้องฟ้า ชาวบ้านมักใช้ผ้าอัมปรมถวายพระในงานศพ เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้ผู้ตาย เพราะเชื่อว่าผู้ตายจะได้บุญกุศลและมีสวมใส่ในชาติหน้า นอกจากนี้แล้วยังนิยมนำผ้าอัมปรมเป็นของไหว้ญาติผู้ใหญ่ในวันแต่งงานอีกด้วย เป็นผ้าทอลวดลายผสมกับการมัดย้อมทอ ลายเป็นทรงสี่เหลี่ยมจตุรัสกรอบของลายทอด้วยไหมสีส้มสลับสีเขียว มีการมัดย้อมทั้งเส้นไหมพุ่งและเส้นไหมยืน เป็นการมัดหมี่ 2ทาง มัดระยะห่างกัน 1เซนติเมตร เมื่อแก้มัดออกจะเป็นสีขาว เรียกว่า "กรา" (หนา) ทอสลับกับสีส้มกลาง กลายเป็น 1 เส้น ทำให้เ็นจุดประกายสีขาวกระจายอยู่ทั่วทั้งผืน ประดุจดั่งดาวบนท้องฟ้า

ความหมายที่เกี่ยวข้องกับ "อัมปรม"

คำว่า "ปรม" ในภาษาไทย-เขมร หมายถึง 'เขตแดน' หรือ 'พรมแดน' ซึ่งแสดงถึงขอบเขตระหว่างฝีมือแบบดั้งเดิมและนวัตกรรมทางศิลปะ ผ้าอัมปรมแทนสัญลักษณ์นี้ โดยผสมผสานวัฒนธรรมและความสร้างสรรค์ในลวดลายที่ซับซ้อน

ภาพผ้าไหมลายอัมปรม

ลวดลายที่โดดเด่นของผ้าอัมปรม

ผ้าอัมปรมมีลวดลายที่โดดเด่น ประกอบด้วยจุดขาวเล็ก ๆ ที่จัดเรียงอย่างพิถีพิถันในแนวตั้งและแนวนอน บางจุดสร้างมุมตรงกันเป็นเส้นแบ่งชิ้น ทำให้ผ้ามีความลึกลับและน่าสนใจ

สีสันที่สะดุดตา

ผ้าอัมปรมแบบดั้งเดิมมักมีโทนสีแดงเข้มเป็นสีหลัก และประกอบด้วยสีสันสดใส เช่น เขียว เหลือง น้ำเงิน หรือกรมท่า สีสันสดใสเหล่านี้เพิ่มความสดใสและสัญลักษณ์ให้กับผ้า สะท้อนถึงความสัมพันธ์ทางวัฒนธรรมที่หลากหลายที่เป็นแรงบันดาลใจในกระบวนการผลิต

ภาพเสื้อผ้าไหมลายอัมปรม ลายพื้นเมืองสุรินทร์

วิธีการทอแบบมัดหมี่ ศิลปะในการทอผ้า

การผลิตผ้าอัมปรมใช้วิธีการทอแบบมัดหมี่โบราณที่มีความซับซ้อน วิธีการนี้เป็นสิ่งที่สืบทอดต่อกันมาตั้งแต่อดีต นักทอผ้าผู้มีความชำนาญจะใช้ลวดลายพันลวดและพันเลียงอย่างละเอียด เพื่อสร้างจุดขาวและเส้นลาย สาธิตถึงความสามารถที่ยอดเยี่ยมของช่างทอผ้าดั้งเดิม

ความสำคัญทางวัฒนธรรมและการอนุรักษ์มรดก

ผ้าอัมปรมมีความสำคัญทางวัฒนธรรมอย่างมาก เนื่องจากเป็นสัญลักษณ์ของศิลปะและฝีมือของชุมชนไทย-เขมร ผ้าอัมปรมเป็นการพิสูจน์ถึงมรดกที่อุดมไปด้วยประวัติศาสตร์ที่ร่ำรวยและความมุ่งมั่นของช่างทอ

ผ้าอัมปรมเป็นมากกว่าสิ่งทอ เป็นพรมวัฒนธรรมที่ถักทอเรื่องราวของมรดก ความคิดสร้างสรรค์ และประเพณีเข้าไว้ด้วยกัน ด้วยการออกแบบที่เป็นเอกลักษณ์ สีสันที่สดใส และความสำคัญทางวัฒนธรรมที่ลึกซึ้ง ผ้าอัมปรมจึงเป็นสัญลักษณ์ของความร่ำรวยและความยืดหยุ่นของวัฒนธรรมไทย-เขมร ผ้าอัมปรมไม่ได้เป็นเพียงผ้าที่สวยงามเท่านั้น แต่ยังเป็นวิธีที่จะได้ชื่นชมศิลปะและงานฝีมือที่สืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคน ให้เรารักษาเสน่ห์ของอัมปรม โดยกระทรวงวัฒนธรรมจังหวัดสุรินทร์ได้กำหนดให้ผ้าอัมปรมเป็นตัวแทนลายอัตลักษณ์ของจังหวัดสุรินทร์

ภาพผ้าไหมลายอัมปรม

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

ขอบคุณแหล่งที่มา

• หนังสือ ผ้าไหมสุรินทร์ สายใยวัฒนธรรม