ผ้ากาบบัว

ผ้ากาบบัวเป็นผ้าที่ประวัติไม่แน่ชัด บ้างก็ว่าเป็นรูปแบบการทอผ้าดั้งเดิมของชาวอีสาน บ้างก็ว่าเป็นการคิดค้นเทคนิควิธีการขึ้นมาใหม่ โดยคุณมีชัย แต่สุริยา แต่เป็นอันยุติได้ว่าผ้ากาบบัวที่ยกย่องในการจัดอันดับครั้งนี้คือ ผ้ากาบบัวผลงานการสร้างสรรค์ของนางคําปุน แต้สุริยาศิลปินแห่งชาติ จังหวัดอุบลราชธานี ที่ต้องยกผ้าชนิดนี้เป็นพิเศษเพราะกรรมวิธีที่ใช้ในการทอผ้าเป็นการผสมผสานเทคนิคการทอผ้าที่หลากหลายอย่างน้อย 4 เทคนิคใน 1 ผืน กล่าวคือ การสลับ สีเส้นยืนเป็นลายริ้ว การมัดหมี่ลาย การปั่นด้าย หางกระรอก และการบิดลาย (ยกลาย) ซึ่งงาน ชั้นครูนั้นมีการสอดเส้นเงินหรือเส้นทองประกอบ ด้วย จึงเรียกได้ว่า ผ้ากาบบัว เป็นผ้าที่รวมเอา เทคนิคการทอผ้าของชาวอีสานทุกประเภทเข้ามารวมกันในผืนเดียวจุดเด่นที่สําคัญของผ้ากาบบัวคือผิวสัมผัสของผ้า

เนื่องจากเป็นการผสานเทคนิคที่หลาก หลาย ผ้ากาบบัวจึงมีมิติทั้งในแง่ของริ้วสีและในแง่ของการยกลายให้โดดเด่นออกจากตัวผ้า เมื่อมองในระยะไกลจะเห็นผ้ากาบบัวเป็นผ้าเล่นริ้วสี ซึ่งเกิดจากการใช้เส้นยืนมากกว่า 2 สีในโทนเดียวกันทําให้สีพื้นมีมิติเป็นเอกลักษณ์ เมื่อ พิจารณาลวดลายในเบื้องแรกจะเป็นลวดลายตลอดทั้งผืนผ้าเพราะการสร้างลวดลายหลักเกิด

จากการมัดหมี่ ซึ่งเป็นรูปแบบการสร้างสายหลักของภาคอีสาน เมื่อมองในระยะใกล้ก็จะเห็นมิตินูนของผ้าจากการทอโดยการยกดอก (ขิด)ให้เกิดเส้นนูนทั้งที่เป็นลวดลาย และเป็นเส้นตรงนอกจากนั้นยังมีการใช้เส้นไหมหางกระรอกหรือไหมที่เกิดจากการปั่นไหมเป็นเกลียวสลับผสานไปกับการทอ จึงทําให้ผ้ามีมิติทั้งนูนและราบเป็นความโดดเด่นที่อุดมไปด้วยภูมิปัญญาของกลุ่มชาติพันธุ์ไท-ลาว

ความโดดเด่นที่สําคัญของผ้ากาบบัวคือการ เก็บสายผ้าอย่างผ้ามัดหมี่ แต่จะต้องนําด้ายที่มัดเพื่อเป็นเส้นพุ่งนั้นมาผ่านการผลิตเพิ่มเติมในการทําไหมหางกระรอก และยกดอกในระหว่างการทอ ผ้ากาบบัวแบบพิเศษอาจมีการสร้างลาย ในส่วนตีนซิ่นเหมือนตีนจกในภาคเหนือด้วย การสอดเส้นไหมเงินและไหมทองเป็นลวดลายเพิ่มเติม ทําให้ผ้ากาบบัวกลายเป็นงานศิลปะที่สามารถนําไปแต่งกายได้อย่างน่าอัศจรรย์

ขอบคุณแหล่งที่มา :

• หนังสือ : สานด้าย เป็น สายศิลป์
• ผ้ากาบบัว
• Thai Textile : Top 10 หน้า 74

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้ากาบบัว สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ