สีไหมธรรมชาติจาก "ใบแก้ว"

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

แก้วเป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลางลําต้น มีความสูงประมาณ 5-10 เมตร เปลือกลําต้นสีขาวปนเทา ลําต้นแตกเป็นสะเก็ดเป็นร่องตามยาว การแตกกิ่งก้าน ของทรงพุ่มไม่ค่อยเป็นระเบียบ ใบออกเป็นช่อเป็นแผง ออกใบเรียงสลับกันช่อหนึ่ง ประกอบด้วยใบย่อยประมาณ 4-8 ใบ เป็นมันสีเขียวเข้ม ขยี้ดูจะมีกลิ่นฉุนแรง ขอบใบเรียบเป็นคลื่นเล็กน้อยขนาดของใบกว้างประมาณ 2-4 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3-6 เซนติเมตร ออกดอก เป็นช่อใหญ่ช่อสั้น ออกตามปลายกิ่งหรือยอด ช่อหนึ่งมีดอกประมาณ 5-10 ดอก แต่ละดอกมีกลีบดอก 5 กลีบ ดอกสีขาว กลิ่นหอม ดอกบานเต็มที่กว้างประมาณ 2-3 เซนติเมตร ผลรูปไข่ปลายทู่ มีสีส้ม ภายในมีเมล็ด 1–2 เมล็ด

 การใช้ประโยชน์

• เนื้อไม้: มีลายมันสวยงาม มีน้ํามันในเนื้อไม้ นิยมใช้ทํา เครื่องตกแต่งในบ้าน ด้ามเครื่องมือ ด้ามปากกา เครื่องดนตรี ได้แก่ ซอด้วง ซออู้ และปลูกประดับสวน กลางแจ้ง

• ใบ: ใช้ปรุงเป็นยาขับระดู ขับโลหิต ระดูสตรี บํารุงธาตุ และยาระบายลมแก้จุกเสียดแน่นเฟ้อ

• ใบ: ใช้ย้อมไหมให้สีเขียว

กระบวนการย้อมสีธรรมชาติ

• การสกัดสี

1. นําใบแก้วมาสับเป็นชิ้นเล็ก ๆ หรือปั่นให้ละเอียด อัตรา ส่วนของวัตถุดิบ 10 กิโลกรัม ต่อเส้นไหม 1 กิโลกรัม 

2. ใสใบแก้วที่ปั่นละเอียดลงในหม้อแล้วตวงน้ําใส่หม้อ ต้มอัตรา 30 ลิตร นําไปตั้งไฟให้เดือดเป็นเวลา 1 ชั่วโมง 

3. ครบเวลานํามากรองด้วยผ้าขาวบางเพื่อเก็บน้ําสีสกัด ไว้ย้อมสี

• การย้อมสี

1. นําเส้นไหมที่ลอกกาวแล้วแช่น้ําสะอาด บิดให้หมาด กระตุกเส้นไหมให้เรียงตัว

2. นําเส้นไหมลงย้อมในน้ําสีที่สกัดได้ประมาณ 10 นาที (ย้อมเย็น)

3. เสร็จแล้วยกเส้นไหมขึ้นพัก แล้วนําน้ําสีขึ้นตั้งไฟ

4. แล้วนําเส้นไหมลงย้อม หมั่นพลิกกลับเส้นไหมเพื่อให้ เส้นไหมติดสีสม่ําเสมอ (ย้อมร้อน)

5. ย้อมนานประมาณ 30 นาที ยกเส้นไหมขึ้นแล้วเติม จุนสี 1 ช้อนชา คนให้ละลายและย้อมต่อ 30 นาที สีของเส้นไหมที่ได้ คือ สีเขียว ในกรณีที่ไม่ได้ใช้จุนสี ใช้น้ําปูนใสใสในน้ําระหว่างย้อม ปริมาณ 1 ลิตร 

6. นําเส้นไหมไปล้างในน้ําอุ่นที่ผสมน้ํายาอเนกประสงค์ แล้วล้างต่อในน้ําเปล่าจนสะอาด บิดให้หมาด กระตุก เส้นไหมให้เรียงตัวคืน แล้วนําไปพึ่งในที่ร่ม

สีย้อมไหมที่ได้เป็น สีเขียว

สำหรับท่านผู้สนใจ ต้องการเลือกซื้อผ้าไหมสำหรับตัดเย็บชุดหรู สามารถเข้าชมเลือกผ้าที่ร้านชอบไหม ผ่านช่องทางนี้ค่ะ www.chobmai.com ทางร้านของเราจำหน่ายผ้าไหมสีพื้น ผ้าไหมลายมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเมือง และผ้าไหมประจำชาติ ผ้าไหมประจำถิ่น มากมายหลากหลายเฉดสี หลายลาย พร้อมงานตัดคุณภาพปราณีตจากช่างผู้เชี่ยวชาญ

ร้านชอบไหมขอเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์วัฒนธรรมอันสวยงามนี้ให้คงไว้ ติดต่อทีมงานร้านชอบไหมเพื่อขอความช่วยเหลือในการเลือกซื้อสินค้าและคำปรึกษาเพิ่มเติมผ่านช่อง "LineOA : @chobmai" ได้ค่ะ ขอบคุณที่สนใจและเลือกซื้อสินค้าของเรา ทาง "ชอบไหม" ยินดีให้บริการค่ะ

ขอบคุณแหล่งที่มา: กรมหม่อนไหม